علوم تربیتی

سخنرانی

uسخنرانی چیست؟

از تکنیک کنفرانس یا سخنرانی درسی که طی آن معلم متکلم است و شاگردان شنودگانی هستند که ضمن گوش دادن نکته برداری نیز می­کنند، علاوه بر تعریف و تمجید، انتقادهایی هم شده است. اما همه بر این مسئله اتفاق نظر دارند که اگر بخواهیم تکنیک کنفرانس مفید و تأثیر گذار باشد، باید میان معلم و شاگردان ارتباطی برقرار شود. معلم باید سخنرانی خود را طوری ارائه دهد که شاگردان نیز در فرآیند یادگیری نقش داشته باشند.

چطور می­توان از سخنرانی در امر آموزش استفاده کرد؟
1. یک موضوع خاص را انتخاب کنید. این موضوع نباید خیلی کلی باشد طوری که نتوانید در زمان تعیین شده موضوع مورد بحث را به اتمام برسانید.
2. اهداف این کار را در نظر داشته باشید. دانش­آموزان چه مطالبی را باید از این سخنرانی یاد بگیرند؟
3. اگر لازم باشد در مورد موضوع تحقیق کنید.
4. طرح کلی درس را آماده کنید.

نکات مهم

1. راهکارهای زیر به معلم کمک می­کند تا یک سخنرانی خوب و جالب را ارائه کند و میزان مشارکت شاگردان در بحث را نیز بالا می­برد:
2. با صدا و لحنی یکنواخت سخنرانی نکنید.
3. ابتدا پیش از ارائه سخنرانی مهم آنرا مطرح سازید و در پایان سخنرانی این نکات را دوره کنید.
4. در صورت امکان با استفاده از تجربیات خود یا کمک وسایل صوتی و تصویری، مثال­های عینی و ملموسی برای شاگردان بیاورید.
با کمک بعضی کارها که موجب جلب توجه می­شوند، در آغاز سخنرانی نظر شاگردان را به موضوع جلب کنید و آنها را به دنبال کردن موضوع تشویق کنید. با تغییر لحن و سرعت صحبت کردن، برقراری ارتباط چشمی، حرکت در اطراف کلاس، آوردن مثال­های جالب و هیجان انگیز کلامی یا تصویری و صحبت کردن رو به شاگردان و نه به تخته سیاه، توجه شاگردان را جلب کنید.

 uکوئز کاشن(پرسشگری) چیست؟

کوئز کاشن یک اصطلاح است که از ترکیب دو کلمه »کوئز شن«(Question) به معنای پرسش و »دیسکاشن«(Discussion) به معنای بحث ساخته شده و از جدید ترین تکنیک­های آموزشی است که توسط دکتر پول بیدل از گروه زبان انگلیسی دانشگاه ساسکاچمن ساخته و مصطلح شده است. این روش تکنیکی است که در آن برای یافتن اطلاعات در مورد یک موضوع و کشف همه جزئیات آن فقط از پرسش استفاده می­کنیم و در مواقع هر سوال پاسخی برای سوال قبل است. اگر یکی از شاگردان به جای سوال از جمله خبری استفاده کند، سایرین با گفتن کلمه «جمله!» اعتراض خود را اعلام می­کنند. با افزایش پرسش­ها شاگردان خواهند دید که در بیشتر مواقع «پاسخ» مسئله مورد بحث ناخود آگاه به دست می­آید. وقتی شاگردان با وظیفه خود، که سئوال پرسیدن است نه جواب دادن به سوالات دیگران، آشنا شوند یاد می­گیرند که چطور بپرسند و تجربیاتشان در پرسشگری بیشتر می­شود.

چطور می­توان از کوئز کاشن در امر آموزش استفاده کرد؟
1. معلم باید برای «آشنا شدن» با کلاس وقت صرف کند.
2. معلم باید با شاگردان در پرسیدن سوالات مشارکت کند.
3. معلم باید هر دو هفته یکبار این تکنیک را به کار ببرد و این جلسه پرسش و مباحثه می­تواند از دو تا بیست دقیقه طول بکشد.

نکات مهم

این تکنیک برای دروس علوم اجتماعی و انسانی بسیار مفید است.
1. مثل سایر فعالیت­ها استفاده بیش از حد از این روش آنرا به یک تکنیک کسالت آور تبدیل می­کند.
2. برای مؤثرتر بودن این تکنیک باید این روش را در گروه­های 15 تا20 نفره اعمال کنید.
3. معلم باید با پرسیدن چند سؤال سطح بالا در بحث تعادل ایجاد کند.

 

  uمباحثه چیست؟

مباحثه یعنی تبادل نظرات و عقاید میان افراد در مورد یک یا چند موضوع خاص، مباحثه اعم از رسمی و غیر رسمی، در گروه­های بزرگ یا کوچک می­تواند یک تکنیک مفید و ارزشمند در آموزش باشد که تبادل اطلاعات و نظرات و مشارکت دانش­آموزان را بیشتر می­سازد.

 

چطور می­توان از مباحثه در امر آموزش استفاده کرد؟

1. بهتر است معلم در صورت لزوم خود مباحثه را آغاز کند و شاگردان را به شرکت در آن تشویق کند. مباحثه روشی است که به راحتی می­توانید در هر زمان از ساعت آموزشی نبودند پیش بیاید، اما این بحث­ها باید مرتبط با عنوان درس یا موضوع مورد نظر باشد.
2. مباحثه­های رسمی نیاز به کمی برنامه­ریزی و تحقیق دارند. می­توان از بحث­های غیر رسمی که از قبل طراحی شده­اند استفاده کرد، اما بحث­های بی مقدمه و بدون طرح قبلی نیز می­تواند به همان میزان مفید و مؤثر باشد. معتم باید تصمیم بگیرد بحث در گروه­های کوچک انجام شود یا کل کلاس به طور جمعی در مباحثه شرکت کنند. اگر معلم کلاسش را خوب بشناسد، می­داند که کدام روش نتیجه بهتری می­دهد.

 

نکات مهم

معلم باید عنوان یا موضوع بحث را به دقت انتخاب کند، بحث باید هدفمند و متمرکز باشد.
1. معلم باید پویایی­های گروهی را مد نظر قرار دهد، برخی از قوانین که باید رعایت شوند به قرار زیر است
الف) رعایت حقوق همکلاسی­ها، نباید حرف آنها را قطع کرد یا به آنها توهین کرد و یا دانش­آموزی که صحبت می­کند توجه نکرد.
ب) بجای دلسرد کردن شاگردان باید آنها را به شرکت در بحث تشویق کرد.
2.  مغلم تصمیم می­گیرد که چه نوع مباحثه­ای(رسمی یا غیر رسمی، در گروه بزرگ یا کوچک، به صورت مناظره یا میز گرد) متناسب با نوع و موضوع بحث است.

 

 uبحث گروهی چیست؟

بحث یک تلاش دسته جمعی برای حل مسائل است. در طول بحث این فرصت برای شاگردان فراهم می­شود تا بتوانند عقاید و نظرات خود را ابراز کنند و بازتاب­های آن را ببینند. نباید شاگردان را تشویق کرد حرف­هایی را که می­شنوندمنفعلانه بپذیرند. بحث یعنی تبادل آزادانه و سازمان یافته اطلاعات.

 

چطور می­توان یک تکنیک در امر آموزش استفاده کرد؟

1. در صورت امکان بهتر است دانش­آموزان دایره­وار و رو به روی هم بنشینند تا هنگام بحث و گفتگو ارتباط چشمی برقرار کنند.
2. کلاس را به گروه­های کوچک­تر تقسیم کنید. شاید لازم باشد برای هر گروه یک سر گروه یا کسی که نکات را یادداشت می­کند انتخاب شود. این سرگروه اعضای گروه را به مشارکت تشویق می­کند اما روی تصمیم­گیری گروه تأثیر نمی­گذارد. گاهی وجود چنین فردی در گروه که افراد را به شرکت در بحث تشویق می­کند لازم است.
3. معلم باید زمان کافی به اعضای گروه­های کوچک بدهد تا بتوانند بین خودشان در مورد مشکل بحث و بررسی کنند.

 

نکات مهم

1. احتمال آن وجود دارد و باید پذیرفت که ممکن است همه گروه­ها به طور مشترک به یک راه حل قابل قبول برسند.
2. معلم باید مراقب مسائل و مشکلاتی باشد که باعث به هم خوردن نظم و مشارکت در گروه­ها می­شوند.